PREEK

21-08-2022 mocht ik als voorganger een preek houden in de PKN kerk "de Schakel" in Leeuwarden.

Bij deze de tekst.  Het gaat over de clown en het kind in onszelf.

​

Het zal u niet verbazen, denk ik, dat ik voor het lied “het Koninkrijk is voor een kind” gekozen heb. En voor de tekst waarin Jezus zijn Vader bedankt dat hij “deze dingen” voor wijzen en verstandigen verborgen heeft, maar aan kinderen heeft geopenbaard.  Zoals u waarschijnlijk allemaal wel weet werk ik bij de stichting CliniClowns, en ik heb het voorrecht om wekelijks vele malen met en voor kinderen te spelen. En ik kan u zeggen dat de speelsheid, de onschuld en de puurheid van de kinderziel mij erg aanspreekt.

Kinderen zijn zoals ze zijn. Er zit nog niets bovenop geplakt. Nog geen conventies of vooroordelen of ingesleten gedachtenpatronen. Nee. What you see is what you get.  Speelsheid en aanwezigheid in het hier en nu is voor kinderen vanzelfsprekend en ze hebben nog weinig tot geen bijgedachten.

Volgens Jezus is dat blijkbaar een belangrijke kwaliteit. Voor mensen die zo zijn, zegt Hij, is het Koninkrijk van God. Maar helaas. Wij, grote mensen, wij, serieuze volwassenen, wij raken onze kinderlijke eigenschappen, als nieuwsgierigheid, spontaniteit en verwondering, in de loop van de jaren, vaak een beetje kwijt. Door scholing, door toenemende verantwoordelijkheden, door zorgen over carriere, geld, gezondheid, of relaties, kortom…door alles wat er gebeurd in de wereld, dichtbij en ver weg, gaan we steeds meer in ons hoofd zitten. We moeten over al deze dingen, die onze aandacht vragen, nadenken en ons een mening vormen om verstandige besluiten te kunnen nemen. En zeker, ik ontken zeker niet dat dit soort zaken niet belangrijk zijn. Maar volgens Jezus zijn ze niet absoluut belangrijk. Volgens Jezus is er iets anders dat nog veel wezenlijker is.  Iets wat we kwijt raken als we teveel in ons hoofd gaan zitten. Namelijk de openheid en de onbevangenheid van een kind. Het zijn en het leven in het hier en nu. “Kijk naar de bloemen op het veld, of de vogels in de lucht!  Ze maaien niet en zaaien niet.  En toch zorgt hun hemelse vader voor hen”. “Maak u geen zorgen voor de dag van morgen” “Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen leed”.  Zo maar wat uitspraken van Jezus die een soort argeloze onbekommerdheid suggereren. Niet dat we zo moeten zijn.  Maar wel dat we dat niet moeten verliezen. We moeten niet vergeten onze aandacht te richten op het hier en nu. Als we echt met onze aandacht in het hier en nu zijn, dan is er geen ruimte voor een gedachte, een mening of een oordeel.  Dan komen de dingen tot ons zoals ze zijn.

Wanneer ik clown speel, in het ziekenhuis, ontstaat mijn spel ook vanuit mijn aandacht op het nu. Ik bedenk helemaal niks.  Ik begin met al mijn zintuigen open te zetten. Met een open en onbevangen blik loop ik dan de ziekenhuisgang op. Ik heb een vrolijke speelse energie maar mijn hoofd is leeg. Ik kijk goed, alsof ik voor het eerst in het ziekenhuis ben. Ik zie kleuren en de figuren op de vloer. De ramen.  Het plafond. Ik ruik de lucht van de schoonmaakmiddelen of van het eten. Ik luister naar de geluiden op de gang, het geluid en het ritme van mijn voetstappen op de vloer, het geluid van een schoonmaakkar, een gesprek van artsen op de gang. En van daaruit kom ik in beweging en maak ik contact. En doordat niemand anders dit op deze manier zo doet komt het spel als het ware als vanzelf naar mij toe.  Mensen gaan lachen en aan- of opmerkingen maken. Er komt ruimte voor spel en interactie, want ik kan daar dan weer, als clown, op reageren. Ik laat het als het ware aan mij gebeuren, zoals een clownsdocent dat ooit zo mooi zei. Als ik zo speel, en dat lukt mij niet altijd hoor, soms schiet ik ook wel eens in mijn hoofd, maar als ik zo speel is mijn spel altijd nieuw en fris. Dan verras ik mezelf.  Dan val ik nooit in herhalingen of patronen.  Dan is het elke keer weer nieuw. Zoals elke dag, elk moment, elke seconde, steeds weer nieuw is en fris. Ik denk dat dat de wijsheid van de kinderen is die Jezus bedoelt. Een wijsheid die wijzen en verstandigen vaak over het hoofd zien. Want het heeft niets te maken met kennis of informatie of wetenschap. Maar alles met een bepaalde manier van zijn.  Als we ons zo, met een open houding, kunnen verbinden met het huidige moment dan is ons juk zacht en onze last licht. Dan gaan we niet meer gebukt onder de zwaarte van onze gedachten of opvattingen.  Dan blijft daar altijd een soort open ruimte van “niet weten” rondom onze opvattingen heen.  Dan worden we niet star of dogmatisch. Dan worden we niet meer zo bepaald door onze omstandigheden. Dan kunnen we in volle aandacht genieten en nieuwsgierig zijn naar hoe het leven zich aan ons ontvouwt. Dan voelen we de zon op onze huid, of de regen. Dan horen we het geluid van die vogel,  of van die brommer. Dan zien we de bloemen in de tuin of het afval in de sloot. Dan zien we de mooie ogen van die zieke meneer, of de angst in de ogen van het zieke kind. Of dan horen we het kleine zuchtje van de stervende mevrouw of de uitbundige harde lach van die vrolijke verpleger. Dan hebben we het contact met het onbevangen kind in onszelf bewaard.

Amen.

 

 

 

Een kleine clownsles.

Eerst even het lichaam opwarmen (schudden op de plaats).

Even uit ons hoofd komen en in ons lijf komen.

Het thema van deze dienst is “Ik zie jou!”

Ik heb daarom een 4-tal oefeningen bedacht die ik ook gebruik bij mijn clownslessen.  We gaan daarin oefenen om elkaar echt even, met een open en onbevangen blik, te zien.

Het eerste spel gaat als volgt.

We gaan tegenover elkaar zitten. We kijken elkaar goed aan, van top tot teen. Dan sluit 1 persoon de ogen en de andere persoon verandert iets aan zijn of haar uiterlijk. Je doet bijvoorbeeld je kettinkje net iets anders, of je stroopt een mouw op, of je zet een haarlok achter je oor.  Iets kleins.  Als het klaar is zegt persoon 2 “ja”.  Persoon 1 opent de ogen en je kijkt of persoon 1 de verandering opmerkt.  Daarna wisselen we.  We doen dit een paar keer.

Spel 2.

We zitten tegenover elkaar en we proberen tegelijk te ademen. Dus kijk hoe de ander ademt en we ademen tegelijk in en uit. Dit doen we een tijdje.

Daarna ademt persoon 1 in en uit, en houdt dan de adem vast. Daarna ademt persoon 2 in en uit en houdt dan de adem vast. We ademen dus niet tegelijk maar na elkaar.

Daarna ademt persoon 1 in, en houdt vast.  Dan ademt persoon 2 in en houdt vast.  Dan ademt persoon 1 uit, en houdt vast en daarna ademt persoon 2 uit en houdt vast. Met hoe lang we de adem vast houden gaan we spelen.  Je kunt in 1 keer lang uit ademen, of snel, of ritmisch, etcetera.  Speel met het ritme en laat je verrassen.

(Omdat ademen iets kleins is moeten we goed kijken en onze aandacht erbij houden.)

 

Wissel van partner.

 

 

Spel 3.

We staan tegenover elkaar en gaan elkaar spiegelen. Ga tegenover elkaar staan en kijk elkaar in de ogen. Persoon 1 begint met bewegen, heel langzaam, en persoon 2 spiegelt de bewegingen van persoon 1.  Alsof je voor de spiegel staat. Doe het zo langzaam dat de ander je kan volgen.  Alles is een beweging, dus speel hiermee.  Je kan ook dichterbij of veraf gaan, etcetera.  Laat je meevoeren in de bewegingsstroom die ontstaat en ga niet nadenken. Na een tijdje wisselen we.

Spel 4 (mits hier nog tijd voor is)

Wissel van partner.

Ga tegenover elkaar zitten in een stoel.  Persoon 1 kiest ervoor om aan iets verdrietigs of iets naars te denken. Of iets waar hij boos over is.  Een emotie die we vaak als negatief beschouwen.  Vanuit die emotie kijkt persoon 1 naar persoon 2.  Persoon 2 kijkt in liefdevolle aandacht, in totale acceptatie en zonder oordeel, en zonder er ook maar iets aan te willen veranderen naar de emotie van persoon 2. Persoon 1 probeert zijn emotie vol te houden maar laat de blik van persoon 2 wel binnen komen.  Hij zegt “ja” wanneer hij voelt dat hij het niet meer vol houdt en zijn emotie verdwenen is. Wisselen.